European Ecovillage Conference 2019

Op een heuvel tien kilometer ten westen van Siena staat een prachtig Toscaans landhuis. Omringd door 80 hectare land met bossen, wijngaarden, olijvenbomen, weilanden en groentetuinen. Het is het domein van La Commune la Bagnaia, een ecologisch woon-werkgemeenschap die sinds 1979 bestaat. De 15 mensen die er wonen delen alles met elkaar, van hun inkomen tot het huis. De pijlers van de gemeenschap zijn ecologie, sociale rechtvaardigheid en vredeswerk. 

De entree van La Commune la Bagnaia

Deze week is La Bagnaia de locatie van de jaarlijkse European Ecovillage Conference. Er komen zo’n 500 mensen uit de hele wereld samen om met elkaar inspiratie en informatie uit te wisselen over ecologische woon-werkgemeenschappen. Daar zijn er honderden van in Europa en in allerlei soorten en maten. Ecogemeenschappen zijn ontstaan vanaf de jaren ’60 om alternatieve duurzame levenswijzen in de praktijk te brengen. Het zijn plekken waar wordt geëxperimenteerd met nieuwe manieren van leven op alle vlakken: sociaal, cultureel, ecologisch en economisch. 

De vrijwilligers van het Italiaanse ecovillage netwerk hebben La Bagnaia omgetoverd tot een prachtig festivalterrein. We kamperen onder de olijfbomen. Er is een prachtige eetplaats en een bar. Het weiland staat vol met tenten voor workshops. En er zijn composttoiletten en pipiponics. Kortom alles wat je nodig hebt om 500 mensen te hosten. De conferentie heeft een 4-daags programma met sprekers, workshops, meditaties en muziek. De thema’s zijn geïnspireerd door de pijlers van Bagnaia: ecologie, sociale rechtvaardigheid en vrede.

Eten met 500 mensen van lokale producten <3

Het is voor mij de tweede keer dat ik op de European Ecovillage Conference ben en het voelt direct vertrouwd. Mijn vriend is hier voor de eerste keer en vindt het ook meteen tof. Mensen hier zijn gewend om in gemeenschappen te leven. Ze zijn open, vrolijk en makkelijk benaderbaar. Je kan zonder enige moeite een leuk en diepgaand gesprek voeren met degene die toevallig naast je zit. En als je liever even rustig in jezelf keert dan wordt dat net zo gerespecteerd. Er is een gemeenschapsgevoel dat niet collectief is opgelegd, maar van nature ontstaat door hoe de mensen zijn. Dat is een mooie ervaring voor een westers stadskind.  

Iedere dag start met een panel van sprekers die met elkaar over een thema praten. De eerste dag zijn het sprekers van het Global Ecovillage Network (GEN) dat zich uitspreid over alle continenten. Ik ben diep onder de indruk van de vrouwen die op de moeilijkste plekken op aarde werken met de kracht van cultuur, ecologie en rechtvaardigheid. De pijn en het verdriet over wat we als mensen elkaar en de planeet aandoen zijn ook duidelijk voelbaar. Dit is geen plek om je kop in het zand te steken. Ik ben blij dat het steunen van inheemse gemeenschappen en werken in vluchtelingenkampen hoog op de agenda staan van GEN. En het is prachtig om te horen dat ook traditionele dorpen transformeren in eco-dorpen. Ik hoop dat de komende dagen nieuwe aanknopingspunten bieden over hoe we deze beweging met elkaar kunnen versterken.

GEN President Casa Latina Jennifer Trujillo deelt haar ervaringen.

De conferentie wil ook graag een spirituele bedding bieden. En geeft daarom stilte, bewustzijn, emotioneel werk, lichaamswerk en contact een belangrijke rol in het programma. Nu zijn dit in mijn ogen ook belangrijke pijlers. Maar ik vind de vorm waarin dit op deze conferenties wordt gedaan te zwaar leunen op het New Age gedachtegoed. Rituelen en oefeningen in het algemene programma zijn best indringend maar geven geen respectvolle mogelijkheid om daar niet aan mee te doen. Deze oefeningen (zoals onbekenden 5 minuten in de ogen kijken, diepe herinneringen delen of vragen welke wens je voor de ander kan vervullen) zijn gericht op verbinding. Maar ze hebben de neiging om diepe emotionele lagen te willen bereiken, zonder te weten of daar een veilige bedding voor is. Voor mensen die heel gevoelig zijn of dieperliggende trauma’s hebben zeker niet altijd goed om te doen. De New Age-hippie cultuur past ook bij deze beweging en veel ecodorpen hier hun identiteit op hebben gebouwd. Maar het creëert ook een vorm van zweverigheid die overheersend is omdat ze geen kritiek toestaat. Het zou prachtig zijn als er in de toekomst meer ruimte komt voor interreligieuze programmering en oefeningen uit verschillende authentieke tradities.

Mijn vriend en ik volgen dus bewust meer politiek-maatschappelijke workshops over sociocratie (een prachtige nieuwe organisatievorm waar ik binnenkort meer over zal schrijven), wettelijke obstakels voor ecovillages, het ECOLISE netwerk voor duurzame initiatieven, agro-ecologie, vluchtelingen in Siena en voedseldemocratie. We ontmoeten veel interessante mensen en maken leuke nieuwe vrienden. Het Nederlandse Ecodorpen netwerk blijkt ook flink gegroeid. Lange tijd waren er geen echte ecodorpen in Nederland. Waarschijnlijk omdat de grond hier zo duur is en mensen vaak naar het buitenland gaan. Maar inmiddels zijn er 40 ecogemeenschappen (deels nog in oprichting) en een Ecodorpen Netwerk. We houden ook een mini-meeting met alle Nederlanders die er zijn, een mooie ervaring. 

Indrukwekkend is het panelgesprek over vrede met ervaringen van vredeswerkers uit Israel en Palestina. Een moedige jonge vrouw uit Kameroen vertelt haar verhaal over het verlammende effect van de burgeroorlog daar en welke activiteiten haar op de been houden. Het is mooi om te leren dat eco-netwerken ook in die omstandigheden een rol kunnen spelen. Op de dag over sociale rechtvaardigheid horen we verhalen van Italianen die met vluchtelingen werken en hoe zij omgaan met het facisme dat weer zo sterk opgekomen is. Ecogemeenschappen zijn bij uitstek geschikt om vluchtelingen op te nemen en Commune La Bagnaia doet dat ook. Mijns inziens liggen er ook grote kansen om vluchtelingenkampen te gaan inrichten aan de hand van principes uit de ecovillage beweging. 


Grafisch verslag van de dag over Ecologie

De dag over ecologie is intens. Ecovillages hebben ontzettend veel duurzame technologieën en ecologische oplossingen. En ze geven het begrip duurzaamheid lading door het aan vier pijlers te verbinden: ecologisch, sociaal, cultureel én economisch. Maar als er straks geen bijen meer zijn of het klimaat drastisch overhit dan is zelfvoorzienend leven ook niet meer mogelijk. De vraag is dus hoe we de juiste oplossingen op tijd in de bredere maatschappij krijgen zodat we de klimaat- en biodiversiteitscrisis kunnen keren. Daarvoor zijn bruggenbouwers en vertalers nodig met één been in de ecovillage beweging en één been in de bredere maatschappij. Gelukkig ontmoeten we daar een aantal van. En gaan we ook zelf nog actiever die rol vervullen. 

Kortom het is een inspirerende, vrolijke, diepgaande en confronterend conferentie. Het is duidelijk dat de wereld zich in een precaire toestand bevind. Maar andere manieren van leven zijn mogelijk. Ecovillages laten dat overduidelijk zien. Het zijn utopische experimenten die gewoon plaats vinden in de modder van het leven. Het is een aanrader om je daar ook zelf door te laten inspireren. In Nederland is Ecodorp Bergen een mooie plek om te bezoeken, bijvoorbeeld tijdens het festival op 21 en 22 september. Of ga een weekend overnachten in een Ger op de kleine gemeenschap Frijlan in Friesland. Ik ga in ieder geval beide doen komende maand! 

Sluitingsceremonie van de conferentie

Catharina van Siena: mystica en activist

Onlangs heb ik in Italië dé meest inspirerende vrouw uit de 14e eeuw ontdekt. Catharina van Siena. Een mystica en activist die eigenhandig de koers van de katholieke kerk, het machtigste instituut in de middeleeuwen, heeft veranderd. Haar leven is een inspiratiebron voor iedereen die strijdt voor een eerlijke en liefdevolle wereld.

Catharina werd in 1347 geboren als het 25e (!) kind van een invloedrijke wolverver in Siena. Ze wijdde al op jonge leeftijd haar leven aan God. Op haar 15e knipte ze haar haren af en verklaarde nooit te gaan trouwen. Op haar 18e trad ze in bij de Dominicaanse kloosterorde en spendeerde ze 3 jaar in stilte en contemplatie. Vanaf haar 21e zette ze zich met ziel en zaligheid in voor haar medemensen. Ze verzamelde voedsel en kleding voor de allerarmsten, ging op bezoek bij gevangenen en verpleegde eigenhandig pestlijders. Een gevaarlijke taak in een tijd waarin een 1/3 van de bevolking van Siena overleed aan de Pest.

Catharina verzamelde een werkgezelschap van mannen en vrouwen uit alle rangen en standen van de maatschappij. Dit gezelschap had geen officiële benaming, orde of leefregels. Catharina was een inspirator die haar directe mystiek ervaring van God deelde en haar sociale activisme vorm gaf. Ze was officieel lid van de Derde Dominicaanse kloosterorde, maar bewoog zich ook hierin op haar eigen manier. Ze had een diepe vriendschap met haar Dominicaanse leermeester en dankzij hem weten we ook zoveel over haar leven. Opvallend genoeg werden haar gezelschap en werkwijze door de wereldlijke en geestelijke gezagsdragers geaccepteerd.

Catharina had een visie voor een liefdevolle christelijke wereld. En dus bemoeide ze zich ook met politiek. Ze dicteerde 300 brieven aan wereldlijke en kerkelijke machthebbers en ging op reis om zich met conflicten te bemoeien. Ze was niet bang om de mannelijke gezagsdragers in haar tijd tot de orde te roepen. Maar haar acties hadden ook onvoorziene effecten. Zo verplaatste Paus Gregorius XI mede onder haar druk de pauselijke zetel van Avignon terug naar Rome. Hij overleed echter snel daarna en de kardinalen in Avignon kozen vervolgens gewoon een nieuwe eigen paus, met het Westers Schisma tot gevolg. Uiteraard tot groot verdriet van Catharina.

Catharina beleefde haar hele leven mystieke visioenen. Op haar 28e kreeg ze stigmatisatie, wat betekent dat ze spontaan wonden op haar handen en voeten kreeg door een intense identificatie met het lijden van Christus. Ook ontving ze de genade van een mystiek huwelijk. Ze ervoer extatische eenwording met God en Jezus ruilde zijn hart voor het hare. Catharina gaf haar ervaringen weer binnen het kader van het katholieke geloof, maar had daarin een unieke zienswijze. Ze was ook niet bang om de corruptie en zondes van gezagsdragers in de kerk aan de orde te stellen.

Mystiek en activisme vloeide voor Catharina uit elkaar voort. Het één was niet gescheiden van het ander. Haar persoonlijkheid, geloof en uitstraling moeten zeer krachtig zijn geweest dat ze zich als vrouw zo vrij kon bewegen in een hiërarchisch bolwerk van mannen. Ook heeft ze een grote invloed gehad in een relatief kort leven. Op haar 33e overleed Catharina in Rome terwijl ze bij Paus Urbanus verbleef.

Catharina werd in 1461 heilig verklaard. Later werd ze patrones van Rome, Siena én Europa. Ook is ze, samen met de Spaanse mystica Theresia van Ávila, als eerste vrouw tot kerklerares verklaard. Haar invloed op de kerk en de maatschappij is dus nog steeds voelbaar.

Catharina leefde in een tijd waarin het bijna onmogelijk was om als vrouw om een positie van gelijkwaardigheid en invloed te verkrijgen. Een leven als mystica bood daarin een vrijheid die voor ‘gewone’ vrouwen moeilijk te verkrijgen was. Het is dan ook belangrijk om niet te vergeten dat Catharina de kracht en vurigheid vertolkt van honderdduizenden vrouwen uit haar tijd. En dat zij als voorloper de vlam van liefde en sociale rechtvaardigheid brandend heeft gehouden in een donkere periode.

Er zijn 381 brieven van Catharina van Siena overgeleverd. En een boek: Dialoog van de goddelijke voorzienigheid. Ook zijn 26 gebeden van haar bekend. Ze sprak en schreef in haar Sienese dialect.

Catharina’s werk is gekleurd door het katholieke geloof en de opvattingen uit haar tijd. Maar haar sterke inspiratie als mystica spreekt ook vandaag de dag tot degene die op hun eigen manier een goddelijke inspiratiebron voelen. Hieronder in het Engels enkele uitspraken van Catharina die mij zeer aanspreken.

– “Be who you were created to be, and you will set the world on fire.”

– “Speak the truth in a million voices. It is silence that kills.”

– “The soul is in God and God in the soul, just as the fish is in the sea and the sea in the fish.”

Catharina van Siena (1347 – 1380)

Het ritme van het leven

Leven van een basisinkomen zorgt voor een nieuwe indeling van je tijd. En daarin ben je veel vrijer dan wanneer je een betaalde baan hebt. Je hebt geen standaard kantooruren meer. Of betaalde klussen met deadlines.

Een tegenwerping die veel mensen maken tegen het basisinkomen is: dan doet niemand meer iets en zitten we allemaal de hele dag op de bank! En natuurlijk kan het dat sommige mensen dat gaan doen. Maar uit experimenten met het basisinkomen blijkt dat de meeste mensen blijven werken en juist zinvoller werk gaan doen. We willen namelijk graag iets doen en ons ontwikkelen en bijdragen. De vrijheid van een basisinkomen zorgt ervoor dat we meer keuze hebben in wat we wanneer doen. En genoeg tijd hebben voor waardevolle dingen die geen geld opleveren.

Ik heb eerder als student, activist en ZZP’er grotendeels mijn eigen tijd ingevuld. Maar met een basisinkomen voelt het anders. Ik word ’s ochtends blij wakker want ik mag iets gaan doen. Ik moet niets, wat ik doe komt voort uit innerlijke motivatie. Dat is de basis van groei en ontwikkeling. En als ik iets ‘moet’ dan is dat een logische consequentie van een eigen keuze die ik heb gemaakt. Bijvoorbeeld als ik een afspraak maak met iemand moet ik daarheen of als ik goede artikelen wil schrijven moet ik veel lezen en onderzoek doen.

Ik zoek naar een gezonde afwisseling van buiten zijn, boeken lezen, mensen ontmoeten en schrijven. En daaruit vormt zich langzaam een ritme. Dit ritme voelt natuurlijk. Het leven krijgt de ruimte om zich te ontvouwen omdat ik niet meer bezig ben iets te pushen. Het doet me denken aan het ritme wat je ziet in de natuur bij een plant die groeit of seizoenen die elkaar afwisselen. Ik blijf ook beter in verbinding met mijn lichaam en de natuur. Want ik hoef niet de hele tijd naar een hogere versnelling te schakelen omdat ik haast heb of continue mentaal moet focussen voor extra productiviteit. Hierdoor ben ik ook meer open naar de mensen om me heen. Ik heb gesprekken in het OV en met de caissière en help toeristen die de weg kwijt zijn.

Natuurlijk probeer ik al 10 jaar te letten op verbinding met mezelf, de natuur en mensen om me heen. Maar als je continue stress ervaart (door werk of ziekte) heb je letterlijk minder ruimte in je hoofd en je lijf om aanwezig te zijn. En in onze normale werkweek en levenswijze is stress de default modus. Ook al heb je werk wat je leuk vindt én doe je veel yoga en meditatie om te ontspannen. Dan nog steeds is het leven stressvol want je moet simpelweg teveel taken in te weinig tijd proppen. Zeker als je bedenkt dat in onze werktijd taken als boodschappen, eten koken en het huis schoonmaken niet zijn meegerekend.

Het kan dus ook anders. Leven van een basisinkomen geeft de ruimte om te onderzoeken wat leven in harmonie met de natuur eigenlijk inhoudt. En daarvoor is het belangrijk om ook het ritme van de natuur te kunnen volgen! Ik ben dankbaar dat ik deze levenswijze mag ontdekken. En ik hoop dat er vruchten uitkomen die voor meer mensen bruikbaar zijn.

Ik ben trouwens zeker niet de eerste die dit ontdekt of ervaart. Op democratische scholen, een prachtige nieuwe onderwijsvorm, is alles ingericht volgens deze principes. Kinderen volgen hun eigen innerlijke motivatie in wat ze willen leren. En wat ze ‘moeten’ is een consequentie van de keuzes die ze zelf maken. Dit werkt voor de meeste kinderen heel goed en ze ontwikkelen zich tot vrije en verantwoordelijke individuen met zorg voor hun omgeving. Hoop voor de toekomst dus!

Ps. Natuurlijk is het ook als iedereen een basisinkomen heeft, handig om op bepaalde tijden en plekken bij elkaar te zijn. In een organisatie of bedrijf. Maar als we alleen dingen produceren die iets toevoegen, in plaats van veel produceren om geld te verdienen, dan is er automatisch meer tijd en ruimte. En kunnen werktijden prima een invulling krijgen die beter passen bij jouw ritme.

Ps2. Ik ben me ervan bewust dat op dit moment leven van een basisinkomen voor de meeste mensen geen optie is. Ik kan dit doen omdat ik een goed netwerk en een goede achtergrond heb (denk aan: opleiding, milieu, privileges). Door dit experiment te doen, hoop ik te laten zien wat de grote voordelen zijn van een basisinkomen. En bij te dragen aan een beweging naar een wereld waarin dit wel voor iedereen mogelijk is! Denk aan een basisinkomen via de overheid of een universeel basisinkomen via de blockchain. Deze verschillende opties zal ik in artikelen hierover verder verkennen.

Waarom ik een basisinkomen crowdfund

Hoe combineer je activisme met werk? Dat was de centrale vraag in mijn leven de afgelopen 6 jaar. Inmiddels heb ik daar een vernieuwend en experimenteel antwoord op gevonden: door te leven van giften en zo een eigen basisinkomen te organiseren. Maar dat is niet het eerste wat ik heb geprobeerd… Lees hieronder mijn reis en bevindingen over verschillende verdienmodellen.

Op mijn 22e was ik voor het eerst op een ecovillage. Een ecologische woonwerkgemeenschap waar mensen hun eigen voedsel verbouwen en samenleven in een community. Als westers stadsmeisje was het voor mij een eye-opener dat je ook zo kan leven. Ik vond het fantastisch. Het voelde vrij, dicht bij de aarde en dicht bij elkaar. Maar de meeste eco-gemeenschappen liggen ver van de bewoonde wereld. En ik wilde juist verbonden blijven met de normale maatschappij en daar ook een nieuwe manier van leven verankeren. Daarom besloot ik om te kijken in hoeverre je ecologische levensprincipes kan integreren in de stad.

Ik was op dat moment student geschiedenis. Dit zorgde ervoor dat ik veel tijd had en door support van mijn ouders nog geen druk voelde om zelf geld te verdienen. Kortom ik kon mijn tijd besteden aan onderzoek en activisme. Er is natuurlijk ook een reden dat studenten vaak de backbone zijn van activistische bewegingen. Geïnspireerd door het werk van de Indiase milieuactiviste Vandana Shiva verdiepte ik me in de werking van het landbouwsysteem. In mei 2013 organiseerde ik samen met anderen in Amsterdam de March against Monsansto (een agro-multinational die genetisch gemanipuleerde zaden en pesticiden als RoundUp produceert). Onze demonstratie op de Dam met meer dan 3000 mensen haalde de headlines van het nieuws en zette het onderwerp beter op de kaart.

Met MAMA (Moeder Aarde Mars Amsterdam / March against Monsanto Amsterdam) bleven we informatie verspreiden en ludieke demonstraties organiseerden. Inmiddels was ik klaar met mijn studie, maar ‘gewoon’ gaan werken was niet vanzelfsprekend voor me. Ik had gezondheidsproblemen én wilde graag mijn eigen pad lopen. Dus ik woonde bij mijn ouders en nam een klein baantje als postbode. Ik ging een eenjarige permacultuur opleiding doen en zette PermacultuurCentrum Haarlem op, een gemeenschappelijke eetbare tuin en kenniscentrum. In deze projecten leerde ik veel over de kracht van positieve communicatie, hoe je demonstraties organiseert en burgerinitiatieven opzet, omgaat met gemeentes en pers. Én het belangrijkste: hoe je (online en offline) samenwerkt met een groep mensen die allemaal vrijwillig en vanuit idealen werkt.

Door mijn gezondheidsproblemen viel ik ook in de tweede categorie mensen die de backbone vormen van veel activistische bewegingen: mensen die om wat voor reden dan ook niet werken in het normale systeem, maar wel vanuit idealen als activist bijdragen aan de wereld. Dit is een groep die vaak wordt onderschat of minder serieus wordt genomen. Want er is toch iets ‘mis’ met je dat je geen betaalde baan hebt. Terwijl in mijn beleving deze mensen van onschatbare waarde zijn voor de samenleving. Ik heb van vrienden uit deze groep geleerd hoe je creatief denkt, buiten de lijntjes kleurt en zorgt voor het leven om je heen. Maar ik zag ook hoe hun werk en bijdrages vaak na verloop van tijd werden ‘geruimd’ door het systeem. Kortom projecten en levenswijzen van deze groep verdienen de ondersteuning van mensen die wel werken in het systeem.

Ik had die ondersteuning dankzij mijn ouders. Dankzij een academisch papiertje. Dankzij het feit dat ik uit een hoogopgeleid en wit milieu met veel privileges kom. Ik hoefde dus niet aan te kloppen bij de overheid en kon zonder stigma’s de ruimte vinden om te experimenteren en buiten de lijntjes te kleuren. Dit is een voorrecht waar ik dankbaar voor ben en waarvan ik weet dat het een uitzonderingspositie is. Dat neemt natuurlijk niet weg dat het ook moeilijke jaren waren. Van mijn 19e tot mijn 27e had ik dagelijks angst en paniekaanvallen en PTSS klachten. Mijn leven was op zijn zachts gezegd turbulent. Maar ook dit heeft waarde. Zowel op persoonlijk als op collectief vlak geldt dat het vaak crisissen zijn die ons openen voor iets nieuws. Die ons de weg wijzen naar andere manieren van leven in onszelf en met elkaar. Ik vond dankzij mijn problemen vele spirituele en ecologische manieren van leven waar ik eindeloos dankbaar voor ben. En die de basis vormen van alles wat ik vandaag de dag doe.

Natuurlijk voelde ik wel dat ik zelf op een gegeven moment ook een inkomen moest gaan verdienen. Dus begin 2015 besloot ik om ZZP’er te worden en zette ik als tekstschrijver Groene Liefde op. Ik ging de communicatie van Platform Haarlem Groener doen, een stichting die stadslandbouw in Haarlem bevordert. En er kwam er een gift van het leven op mijn pad. Ik was Facebookvrienden met Manfred van Doorn, activist én een van de beste leiderschapstrainers van Nederland. Hij nodigde me uit om met een barter mee te doen aan zijn jaaropleiding over het Double Healix Model. Een unieke kans. Ik was 24 jaar en ineens zat ik in een opleidingsgroep met trainers en leidinggevenden. Het Double Healix Model was inspirerend en ik kon er goed mee werken, als schrijver en als trainer. Dus toen de barter voldaan was, werd ik een betaald teamlid.

Zo viel ik weer in een nieuwe categorie. De talentvolle young professional. Ik gaf trainingen over duurzaamheid aan jongeren (bv. van de Vrije Hogeschool) en aan onze eigen opleidingsgroepen van professionals. Ik werkte mee aan digitale leeromgevingen en educatieve posters. Ik leerde veel over leiderschap op het gebied van opvoeding, onderwijs, duurzaamheid, teams, bedrijven, overheden, maatschappelijke structuren en spiritualiteit. We werkten met filmfragmenten en zo leerde ik van activisten van over de hele wereld. Double Healix is een klein en hecht familiebedrijf en ik had ook de vrijheid om in de tuin een kruidenspiraal te bouwen en planten te oogsten. Kortom het waren magische jaren.

Na twee jaar bij Double Healix voelde ik dat mijn pad weer ergens anders heen ging. Ik had tijd nodig om een aantal persoonlijke dingen te verwerken. En ik wilde mijn skills als schrijver verder ontwikkelen. Dus besloot ik toch nog een master te gaan doen: communicatiewetenschappen aan de VU met traject schrijven. Ineens was ik weer student. En had ik meer tijd voor vrijwilligerswerk. Dus tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam werd ik campagneleider van de Piratenpartij. Ik geloofde nooit zo in veranderingen vanuit de politiek, maar het programma van de Piratenpartij Amsterdam was zo vernieuwd, duurzaam, rebels en praktisch. Ik dacht dit moet een kans krijgen. Het was een super leerzame campagne. We haalden net geen zetel, maar ik hield er wel een relatie met de leukste man van de wereld aan over.

Tijdens mijn studie liep ik ook 4 maanden stage als tekstschrijver bij Heldergroen. Een reclamebureau voor merken met idealen. Ik leerde alles over sustainable branding. Een branche die ik niet goed kende en als activist ook spannend vond. Want reclame, dat is toch hoe de consumptiemaatschappij zichzelf in stand houdt? Tegelijkertijd werd ik getrokken door de positieve energie en heldere communicatie van Heldergroen. Ik was benieuwd hoe je merkcommunicatie op een idealistische manier kan gebruiken. En alles in het leven bestaat uit communicatie dus het is zeer waardevol om daar van professionals over te leren. Het kantoor van de stagiaires was bovendien in BlueCity, de hub van de circulaire economie!

Ik had met Heldergroen zo’n goede klik dat ik na mijn studie daar ging werken als copywriter. In een heerlijk enthousiast en professioneel team kon ik op veel vlakken mijn talenten verder ontwikkelen. Ik leerde hoe je met woorden nieuwe werelden creëert. Pakte opdrachten op als strateeg. Schreef als ‘culture change agent’ een nieuwe arbeidsovereenkomst op basis van beslissingen van ons team. En als interim brand manager leerde ik meer over social media branding. Werken voor zoveel verschillende klanten geeft bovendien waardevolle inzichten in waar de kansen en (on)mogelijkheden liggen voor bedrijven die duurzaam en verantwoord willen werken.

Ik vond het leuk om als young professional voor een bezielde organisatie te werken, maar het bleef vanbinnen knagen. Mijn eigen ideaal van een betaalde baan combineren met eigen activistische stukken schrijven, bleek niet haalbaar. Je kan nu eenmaal niet 24/7 werken. Ik kon naast werk en opleidingen niet de tijd vinden om pioniersprojecten te bezoeken, onderzoek te doen én nieuwe levenswijzen treffend te verwoorden. Terwijl ik zo graag de verbindende visies die in mijn hoofd zitten in de wereld wil zetten. Én diep van binnen voel dat ik zo iets waardevollers kan bijdragen dan door te werken bij een bestaande organisatie.

Vanuit dit diepe besef heb ik besloten om nu de sprong in het diepe te wagen. En een basisinkomen te crowdfunden zodat ik mijn eigen werk in de wereld kan zetten. Want het kapitalistische systeem betaalt je nu eenmaal niet om alternatieven voor het kapitalisme te ontwikkelen. Terwijl dat wel hoognodig is. Om als mensheid op grote schaal te overleven op deze planeet moeten we binnen 6 tot 12 jaar alle structuren van onze samenleving radicaal veranderen. Ik heb kennis van en ervaring met vele positieve oplossingen die er al zijn. Ik kan daar goed over vertellen, best practices in samenhangende visies bundelen, werelden verbinden én mensen enthousiast maken over nieuwe manieren van leven. Dit is het moment om dat fulltime te gaan doen. En daarbij alle ervaringen te gebruiken die ik tot nu toe heb opgedaan!

Ik doe het basisinkomen in deze vorm voor één jaar (van 21 juni 2019 t/m 21 juni 2020). Ik vind het heel bijzonder dat mensen me willen steunen en daarbij een deel van hun inkomen als gift geven. Maar ik besef me ook dat ik hiermee veel vraag van mijn netwerk en wil dat niet te lang doen. Daarom besluit ik over een jaar in welke vorm ik verder ga. Het zou kunnen dat het lukt om een groot bereik als schrijver en spreker te krijgen. Dan kan ik wellicht leven van heel veel kleine donaties, zoals pioniers als Charles Eisenstein en Marc Siepman doen. Of er zijn gemeentes, scholen, organisaties, bedrijven waar ik als freelancer verbindende visies, inzichten en best practices kan delen. En wellicht dat zich komend jaar nog meer andere opties voor de toekomst vormen! Hoe dan ik ook blijf ik mijn werk doen en mijn missie leven.

Het is trouwens ook interessant om te ervaren hoe het is om te leven met een basisinkomen. Om gedragen te worden door een community van mensen om je heen. Om in vrijheid je eigen tijd en werk in te delen. Ook daar zal ik komend jaar over schrijven. Ik ga ook samen met andere activisten die dit een interessant model vinden, kijken of we het voor meer mensen bruikbaar kunnen maken. Want er zijn natuurlijk veel meer mensen die belangrijk werk doen waar het systeem niet voor betaald. Bovendien vind ik dat iedereen ter wereld een universeel basisinkomen verdient. Dat kan prima want geld is een door de mens bedachte constructie die we kunnen aanpassen naar een wijze die voor ons werkt. De natuur geeft alles gratis. Laten we in die spirit gaan leven.

Ps. Omdat een beeld meer zegt dan een duizend woorden. Hieronder een paar foto’s van momenten uit dit verhaal.

Vlierbloesems voor insecten, vogels en ons

Wilde eetbare planten. Onze tuinen en parken staan er vol mee. Maar meestal herkennen we ze niet of weten we niet wat we er allemaal mee kunnen doen. Ik ben op ontdekkingsreis om zelf dit weer te leren! Heerlijk want het brengt je echt weer in contact met de natuur. En bovendien zijn wilde planten zeer voedzaam en bevatten ze mineralen die verdwenen zijn uit onze landbouwplanten en bodems.

Ik sta nog helemaal aan het begin van deze reis. Maar gelukkig zijn er mensen van wie ik kan leren. Zo weet mijn schoonvader alles van voedsel inmaken en heeft hij een zeer uitgebreid familiereceptenboek geschreven. Aan de hand daarvan waren Jelle, mijn vriend, en ik deze week geïnspireerd om vlierbloesemsiroop te maken! De vlier bloeit ongeveer 3 weken per jaar in eind mei – begin juni. Nu dus!

Dus gingen we op weg naar het Vondelpark. Ik vond het best een beetje spannend. Niet omdat wildplukken officieel illegaal is in Nederland (don’t get me started on that). Maar omdat vlierbloesems belangrijk voedsel zijn voor insecten en de vlierbessen voor vogels. En insecten en vogels hebben heel hard al het natuurlijke en veilige voedsel nodig dat ze kunnen krijgen. 75 % van de insectenpopulaties is in de afgelopen 30 jaar verdwenen! Door de mens en dan met name ons landbouwgif. Als insecten nog verder verdwijnen, stort onze hele voedselketen in elkaar en sterft de mens zelf ook uit. Kortom alle reden om wilde planten te koesteren voor de dieren. En om de hele landbouw agro-ecologisch te maken zodat mens en dier beide voldoende te eten hebben.

Natuurlijk maakt de natuur zelf genoeg voor iedereen. En is het ook goed om je als mens te verbinden met wat je eet. Dus kunnen we in kleine hoeveelheden prima wilde planten eten. Maar als je wilde planten gaat plukken is rule number one: meer dan genoeg overlaten voor het dierenleven. Altijd. Pluk een klein beetje. Ik was heel streng vond Jelle. We plukten maar een paar bloesems per boom. Het was super leuk om te doen en voelt als een manier om een connectie met deze prachtige bomen te ontwikkelen.

Hoe maak je dan vervolgens vlierbloesemlimonade? Met toestemming deel ik het geheime recept van mijn schoonvader Tanne de Goei. Inclusief instructie over hoe te oogsten! De bloesems bloeien nog ongeveer 2 weken, dus jij kan het ook maken. Zolang je onthoud: dit voedsel is van de insecten en vogels! En wij mogen een klein beetje mee delen.

 

Vlierbloesemlimonadesiroop, recept van Tanne de Goei

De smaak van de vlierbloesem zit in het stuifmeel, dus bij het oogsten is het belangrijk er op te letten dat er veel stuifmeel op de vlierbloesemschermen zit. Dus niet oogsten als het die dag heeft geregend en liefst in de avond oogsten zodat er gedurende de dag veel stuifmeel heeft kunnen ontstaan. En liefst oogsten op een plek waar zo weinig mogelijk verkeer in de buurt is, zoals in een park, in de uiterwaarden of tussen de weilanden, zodat er zo min mogelijk vervuiling op zit. De vlier bloeit in mei en juni.

Ingrediënten:

(voor 3 liter limonadesiroop)

20 à 30 grote bloesemschermen (de bloemen moeten open zijn en liefst met veel stuifmeel)

8 citroenen

30 gram citroenzuur (o.a. te koop bij Turkse winkels en drogisterijen)

1 kilo suiker (volgens Gerda Gebker is rietsuiker uit den boze!)

3  goed schoongemaakte glazen flessen met schroefdoppen met rubber vanbinnen of met beugels met een goed rubber ringetje

Bereidingswijze:

Snij de citroenen in dunne schijfjes. Schudt de vlierbloesemschermen voorzichtig uit en knip de dikke stengels eraf.  Leg in de schalen eerst een laag van vlierbloesem, dan een enkele laag met schijfjes citroen, dan weer vlierbloesem en tenslotte nog een enkele laag met schijfjes citroen. Vul de schaal verder met koud kraanwater en dek de schalen af met plastic folie. Zet de schalen op een zonnige plaats in de vensterbank en laat ze 48 uur daar staan.

Haal met een schuimspaan de citroenschijfjes en de vlierbloesem-schermen uit de grote pot en doe ze in een zeef en wrijf met een stamper het vocht uit de schermen en het sap uit de citroenschijfjes. Zeef daarna het nat door een goed uitgespoelde schone kaasdoek (om vliegjes en  rommel eruit te halen). Breng het nat aan de kook in een grote pan. Als het kookt voeg de suiker toe en los dit al roerend op. Voeg ook de citroenzuur toe en breng het nat weer aan de kook. Als het kookt het gas uitzetten en de limonadesiroop (via een trechter) in de flessen doen.

Ongeopend ongeveer een jaar te bewaren in een kelder of donkere kast. Geopende flessen in de koelkast bewaren.

Yoga & activisme

Werelden verbinden…

Ik hou van yoga en ik hou van activistische duurzaamheid. Maar regelmatig heb ik het gevoel me hiermee in gescheiden werelden te begeven. Tijdens de yoga beoefenen we voor het welzijn van alle wezens. Maar het gaat zelden over de pijn en uitsterving waar de meeste wezens op de planeet momenteel voor staan. Er is soms aandacht voor het effect van onze levensstijl op de planeet: wat we eten of het materiaal waarvan de matjes en kleding gemaakt zijn. Maar we vliegen net zo makkelijk naar Bali voor een retraite. De yogawereld voelt als afgescheiden bubbel van bliss. Zoals een vriend van me het ooit passend omschreef: “shit happens, but not here”. Het is ook een voornamelijk rijke en witte bubbel die moeilijk toegankelijk is voor mensen uit andere lagen van de maatschappij. Kortom yoga: mede mogelijk gemaakt door het kapitalisme.

De wereld van duurzaamheid en activisme kent dan weer zijn eigen uitdagingen. Daar gaat het veel over het onrecht in de maatschappij en de vernietiging van onze natuurlijke leefomgeving. Maar er is weinig aandacht voor de innerlijke mechanismen in de mens die zo’n oneerlijke maatschappij gecreëerd hebben. Bovendien vergeet menig activist zijn eigen gezondheid en werkt zich vanuit maatschappelijke woede in een burn-out. Daarbij wordt vaak vergeten om naar de mooie, lichte en liefdevolle kanten van het leven te kijken. En is dat niet uiteindelijk de plek van waaruit we een nieuwe wereld kunnen creëren?

Hoe mooi zou het zijn als deze twee werelden meer samen zouden komen. Als de yogi’s hun voeten in de modder van deze planeet planten en vanuit daar hun licht de wereld in stralen. En de activisten denken aan hun eigen gezondheid en vanuit compassie nieuwe systemen neer gaan zetten. Natuurlijk zijn er wel projecten waarin dit wordt gedaan. Because We Carry is een mooi voorbeeld van een vrijwilligersproject voor vluchtelingen op Lesbos dat is ontstaan vanuit de yogawereld. Maar er is zoveel meer mogelijk. Laten we samen een nieuwe wereld tot leven dromen. Een wereld waarin gezondheid en vreugde voor mens, dier en planeet centraal staan.

Om mensen te inspireren en mijn steentje bij te dragen aan deze ontwikkeling, volg ik een opleiding tot Vinyasa yoga-docent en een training tot meditatieleraar. Daarbij ga ik actief op zoek naar manieren om duurzaamheid te verweven in mijn yoga- en meditatielessen

Circulaire Kippen

Onlangs was ik bij het befaamde voedsel evenement It’s The Food My Friend in de Rode Hoed. Daar kwam Maurits Groen vertellen hoe hij onlangs kippenboer is geworden. Ik had er al iets over opgepikt in de online wandelgangen en in mijn hoofd het beeld gevormd dat hij 40 kippen op een boerderij in Amsterdam had gezet. Als een gezellige mini boerderij. Maar wat blijkt. Maurits Groen is op grotere schaal aan de slag gegaan. Kipster is een revolutionaire boerderij waar 24.000 leghennen huizen. Gaat dat wel samen met een duurzame aanpak? Ja dus!

De kippen krijgen voer dat bestaat uit afval van grote bakkerijen en bijproducten van het land, zoals haverdoppen. Ze krijgen dus letterlijk de restjes die over zijn en hebben zo geen negatieve impact op het milieu. Verder is er oog voor de leefomgeving van de kippen die zo natuurlijk mogelijk is ingericht, met boompjes en struiken want kippen zijn immers bosdieren. Op het dak van de boerderij ligt een batterij zonnepanelen en er is geen CO2 uitstoot. Kipster verkoopt zijn eieren bij de Lidl, in een verpakking gemaakt van aardappelzetmeel. Ook de jonge haantjes, die normaal worden vergast, worden door Kipster grootgebracht en na 15 tot 17 weken geslacht en verwerkt tot Heerlijke Hollandse Haanburgers. De boerderij is mogelijk gemaakt dankzij een unieke zet van de directeur van de Lidl, die tekende voor grootschalige afname van de eieren nog voordat de boerderij was gerealiseerd.

Kortom: Kipster is de meest circulaire boerderij die ik tot nu toe ben tegen gekomen. Het maakt gebruik van wat er al is (afval van bakkerijen en landbouwgebieden), heeft oog voor de kip (de meest natuurlijke leefomgeving), voor de boer (een eerlijke prijs) en de consument (een betaalbaar ei). Het is een voortreffelijk idee om onze boerderij-dieren te voeren met reststromen uit andere ketens. En is het voer op, dan hebben we een natuurlijke stop op onze dierenpopulatie. Op naar een nieuwe manier van boeren!

 

Een stukje Paradijs in Wales

Weifelend sta ik aan de rand van het dak. In mijn armen draag ik twee schapenvellen met een afmeting van 2 bij 3 meter. De opstap naar de dakrand ziet er glibberig uit en het waait behoorlijk hard. Ik haal diep adem en stap uit het raam op de houten balken van het dak. Ik ben hier immers gekomen om te helpen en daarbij moet je af en toe je eigen grenzen verleggen. Stapje voor stapje loop ik over de houten planken naar het midden van het ronde dak waar mijn vriendin Heleen op haar knieën zit en de schapenvellen van me overpakt. Samen leggen we ze precies in de geweven visnetten die tussen de houten balken zijn gespannen. Deze netten houden de isolatie op hun plek en zorgen ervoor dat onze vrienden Simon en Jasmine de komende 20 jaar warm de winter doorkomen.

Ik ben een regenachtige streek in Wales bij het dorpje Tir-Y-Gafel waar een ecodorp met negen plots is verrezen. Ieder plot wordt bewoond door een gezin dat hun eigen huis bouwt en een deel van hun eigen voedsel groeit. Vijf jaar na aanvang van het project moesten de gezinnen voor 75 % zelfvoorzienend zijn om op het land te mogen blijven. Dat doel is inmiddels gehaald. Simon en Jasmine Dale zijn samen met hun twee kinderen hier komen wonen en nodigen vrijwilligers van over de hele wereld uit om te helpen met de bouw van hun huis. Ze hebben eerder al een aantal kleinere huizen gebouwd. Het zijn hobbit-huizen gemaakt met stro, leem en hout. De schoonheid ervan is adembenemend. Hieronder is het huis te zien waar ze momenteel in wonen.

De foto’s van hun huizen zijn ‘viral’ gegaan op het internet en daardoor zijn Simon en Jasmine inmiddels beroemdheden op het gebied van natuurlijk bouwen. Het huis waar wij aan meehelpen is hun grootste project tot nu toe. Het is twee verdiepingen hoog en bestaat uit drie slaapkamers, een badkamer, werkkamer, keuken, woonkamer en een aangrenzende kas. Het is de bedoeling dat dit hun ‘forever home’ wordt waar ze samen met hun kinderen oud kunnen worden.

Heleen en ik zijn twee weken op deze sprookjesachtige plek om mee te helpen. Onze werkzaamheden bestaan uit het knippen van visnetten en wol, af en toe een gewaagd uitstapje op het dak, helpen bij de lunch, muren stucen en houten ramen zagen. We kamperen in een weiland, koken in een schuur en hebben geen douche. Het klinkt primitief maar het zijn twee van de meest ontspannen vakantieweken in mijn leven. We worden wakker bij het opkomen van de zon, wandelen in de nabij gelegen bossen en mogen bij het werken volledig ons eigen ritme volgen. Het geeft een paradijselijk gevoel om rond te struinen in de kas op zoek naar avondeten en de frambozen en andere bessen zo van de struiken te plukken. Het ’groene’ leven houdt ons ook thuis bezig. We verbouwen allebei een deel van ons eigen voedsel en zijn vrijwilliger op gemeenschappelijke tuinprojecten. We zijn dan ook naar Wales gekomen om inspiratie en ervaring op te doen die we in het stadsleven thuis op onze eigen manier kunnen toepassen.

In de trein naar huis bespreken we onze ervaringen. In vergelijking met ons vorige verblijf was het deze keer heerlijk rustig. Tijdens ons vorige bezoek, zo’n negen maanden eerder, waren op het plot van Simon en Jasmine de opnames voor een televisieshow waarin de bouw van het huis werd gevolgd. Toen belandden we in een wirwar van camera’s, producers en stylisten. Dat was wel het laatste wat we hadden verwacht op een ‘back to nature’ vakantie. Het vormde wel een mooi inkijkje in de wereld van de televisieshows. Wie het leuk vindt kan hier de aflevering bekijken en de bouw van het huis volgen. 

Deze keer was ons bezoek een stuk rustiger. De camera’s waren verdwenen en we konden ongestoord genieten van de omgeving. In de kas en de groentebedden hebben we nieuwe inspiratie opgedaan voor het verrijken van de grond en het combineren van planten. De voedselbosrand die Simon en Jasmine hebben aangelegd is een van de mooiste die ik ooit heb gezien. In 7 jaar tijd zijn ze van een verarmd weiland naar een weelderige én eetbare biodiversiteit gegaan. De skills die we hebben geleerd over het bouwen van daken zijn weliswaar niet direct toepasbaar op onze huurwoningen in de stad, maar we hebben wel een hoop theoretisch begrip opgedaan van draagconstructies. En wie weet komt dat nog van pas als we in de toekomst besluiten om toch meer buiten te gaan wonen en ook onze eigen huizen te bouwen.

Zwart Goud

Vruchtbare grond is een van de meest kostbare bezittingen op aarde. Het is de grondstof waar we ons eten in groeien en dus de ruggengraat van alle beschavingen. Het is ook iets dat je zelf in je achtertuin kan maken. In deze blog leer je hoe je jouw keukenafval omtovert tot zwart goud ter waarde van 3 euro per potje of 300 euro per houten bak!

De makkelijkste manier om je keukenafval te composteren is met behulp van een wormenbak. Het composteerproces gaat sneller omdat de wormen in hoog tempo het keukenafval afbreken en omzetten in hoogwaardige compost. Na 6 tot 8 weken heb je een prachtige gitzwarte aarde boordevol voedingsstoffen. Deze kan je rechtstreeks aan je planten toevoegen voor een boost of mixen met zand voor nieuwe pot-stek en zaaigrond. De wormencompostbak kan je zowel buiten als binnen opzetten. Iedere dag doe je er de afvalresten van je keuken in en de wormen doen de rest voor je. In deze brochure lees je precies hoe het werkt en staat ook beschreven hoe je zelf een bak kan maken. Zelf heb ik een kant en klare wormenbak van Tiger Wormery gekocht waar ik zeer tevreden over ben.

Wat er binnenin een wormenbak gebeurd is in onderstaande time-lapse video te zien.

In de moderne tijd zijn we gewend om het produceren van ons eten over te laten aan de grootschalige industriële landbouw. En helaas zorgt dat systeem niet goed voor de bodem. Daarom is het ook de verantwoordelijkheid van ons als burgers geworden om bodemvruchtbaarheid te bevorderen. Dit doen we door voedsel te kopen van milieu-vriendelijke boeren en door goed voor de grond in onze achtertuinen te zorgen. Je eigen wormencompost maken is een van de beste en makkelijkste manieren om dit te doen. Ook als luie tuinier (en dat ben ik!) heb je binnen no time je eigen zwarte goud geproduceerd.

Zwart Goud

 

DIY schoonmaakmiddel

Steeds meer mensen zijn op zoek naar manieren om hun huishouden op een duurzame manier in te richten. De keuzes die we iedere dag maken in ons huis-tuin en keuken gedrag hebben namelijk een flinke impact op de wereld. In vroegere tijden hing de inrichting van ons huishouden op een meer zichtbare manier samen met de wereld om ons heen. Het turf in onze kachels kwam van gebieden in het Oosten van het land, de schillenboer kwam langs om onze schillen op te halen en de melkflessen kwamen van de boerderij om de hoek. Deze keuzes waren niet altijd per se duurzaam te noemen, maar hun effect op de planeet was lokaler en dus minder schadelijk. In onze tijd is ‘the sky the limit’. We kunnen bij de Albert Heijn vrijwel alles kopen wat ons hart begeert, maar we hebben weinig zicht op waar deze producten vandaan komen en wat hun impact op het milieu is. Vooral bij de middelen waarmee we ons huis schoonmaken is de schade moeilijk te overzien. We weten allemaal van de etiketten dat we schoonmaakmiddelen voorzichtig moeten behandelen: ‘niet inslikken’ en ‘verontreinigt het waterleven’ is meestal de waarschuwing. Toch spoelen we zonder dat we erg in hebben liters van dit spul door onze gootstenen, wc’s en douches.

In mijn zoektocht naar ecologische manier om mijn huishouden in te richten was het dan ook een verrassing om te ontdekken dat het heel simpel is om je eigen schoonmaakmiddel te maken. En dat je met één soort schoonmaakmiddel vrijwel alles blinkend schoon kan krijgen. De tips en tricks voor het mengen van je eigen schoonmaakmiddel leerde ik van Emily-Jane Lowe, een moeder uit Baren die leeft zonder afval en daar een succesvolle blog over bijhoudt. Hieronder de recepten voor allereiniger, wc-schoonmaker en schuurmiddel:

Allesreiniger
500 ml water
150 ml natuurazijn
Samen mengen in een spuitfles

WC schoonmaker
Pure natuurazijn
Baking soda
Samen mengen in een spuitfles

Schuurmiddel
Baking soda
Sponsje

Zo simpel is het dus, een kind kan de was doen. Natuurazijn is te koop bij alle supermarkten en gemaakt van appels. Het dus een product dat je ook nog zelf lokaal zou kunnen maken. Het zuur van de azijn maakt vrijwel alles blinkend schoon. Baking soda is een minerale zoutverbinding die van nature in gesteente voorkomt en voor een groot doeleinde aan middelen in te zetten is. Het is te koop bij alle natuurwinkels.  Zelf voeg ik aan de allesreiniger en wc-schoonmaker nog een paar druppels etherische olie toe om te zorgen dat het schoonmaakmiddel ook heerlijk ruikt. Lavendel, dennebos of citroen heeft mijn voorkeur. Je kan ook mixen en zo je eigen perfect ruikende schoonmaakmiddel ontwikkelen. Etherische olie is te koop bij natuurwinkels.

Kortom het was een ontdekking dat het leven anno 2017 behoorlijk simpel kan zijn. Maak binnen 2 seconden je eigen schoonmaakmiddel en draag bij aan een duurzame wereld.

© 2019 - GROENE LIEFDE
Menu